ساعت کار در قانون کار به صورت کلی مشخص شده است و این که ساعت انجام کار در کارگاه به چه صورت باشد و اینکه ساعت شروع کار کی باشد و ساعت اتمام کار کی باشد و مواردی مانند آن به صورت جزئی در قانون کار مشخص نشده است.

در متن قانون کار شیفت های ۱۲-۲۴ به صورت واضح تجویز و یا ممنوع نشده است.در ماده ۵۱ قانون کار چنین تعیین شده است که ساعت کار در شبانه روز نباید از ۸ ساعت بیشتر باشد و در تبصره ۱ ماده ۵۱ قانون کار ساعت کار کارگران به صورت هفتگی ۴۴ ساعت تعیین شده است.

تبصره ۲ همان ماده در کارهایی مانند کارهای کشاورزی تنظیم ساعت کار در شبانه روز با توافق کارگر و کارفرما را پیش بینی کرده است.

در مواد ۵۵ و ۵۶ کار نوبتی که گردش در نوبت های صبح، عصر و شب انجام می شود را پیش بینی کرده است که به نوعی تایید این موضوع است که انجام کار در هر ساعت از شبانه روز با رعایت مقررات قانون کار مجاز است.

محدودیت ها برای ساعات کار در قانون کار
در برخی موارد محدودیت برای ساعت کار در قانون کار وجود دارد که ممکن است کار ۱۲-۲۴ را تحت تاثیر قرار دهد.

۱- در ماده ۵۹ قانون کار حداکثر ساعت اضافه کاری در هر روز حداکثر ۴ ساعت و در شرایط اضطراری و استثنایی ۸ ساعت تعیین شده است.

۲- درکارهای سخت و زیان آور ساعت کار هفتگی ۳۶ ساعت است و اضافه کاری در این مشاغل مجاز نیست.

ماهیت کار و مشاغل نیز در این موضوع اهمیت زیادی دارد. برخی مشاغل حساس بوده و خستگی کارگر ممکن است باعث حوادث و یا خسارات شود و یا مشاغلی که کار فیزیکی تمام وقت را می طلبد استفاده از ساعات کار طولانی مانند ۲۴ ساعت کار در هر نوبت کاری صحیح نیست. در عمل انسان قادر به حفظ هوشیاری و نخوابیدن ۲۴ ساعته نیست لذا در عمل حتی اگر کارگر موافق باشد و محدودیت قانونی هم وجود نداشته باشد بعضی از شیفت های کاری در عمل کاربردی نخواهد داشت.

ولی در مشاغلی مانند نگهبانی جمعی، یا داروخانه های شبانه روزی و مواردی که در طول ۲۴ ساعت زمان های برای استراحت و خواب کارگر از جانب کارفرما مجاز دانسته می شود شیفت های بلند مدت منع قانونی ندارد.

شیفت‌های ۱۲-۲۴ با توجه به مقررات قانون کار هیچ منع و محدودیتی ندارد و کارفرما با توافق کارگر می تواند چنین نوبت های کاری را در برنامه کاری قرار دهد.

در مشاغل سخت و زیان آوری که طبق قانون کار حداکثر ساعت کار هفتگی نباید از ۳۶ ساعت تجاوز کند، در صورتی که کار به صورت شیفت ۱۲-۲۴ باعث کارکرد بیش از ساعت کار ذکر شده شود ممنوع خواهد بود.شرایط تغییر ساعت کار ۱۲-۲۴ توسط کارفرما
قانون کار شیفت ۱۲ ۲۴ در خصوص تغییر ساعات کار بستگی به توافق کارفرما و کارگر دارد. اگر در قرارداد کار ساعات کار ذکر شده باشد کارفرما نمی تواند یکجانبه نسبت به تغییر ساعات کار اقدام کند مگر با توافق کارگر. در صورتی که در قرارداد کار و یا توافقات بعدی به تبعیت ساعت کار کارگر از برنامه کاری ارائه شده از جانب کارفرما توافق شده باشد تغییر ساعت کار کارگران بلامانع است. نکته مهم این است که کارفرما در صورتی می تواند شرایط و ساعات کار کارگر را به طور کلی تغییر دهد که کارگر با آن موافقت کرده باشد. تغییرات جزئی در ساعات کار برای کارفرما مجاز است.

شرایط قانونی کارکرد ۲۴ ساعت کار و ۴۸ ساعت استراحت چیست؟
کارهای ۲۴ ساعت کار و ۴۸ ساعت استراحت (۴۸-۲۴) به دلیل عدم وجود گردش در نوبت‌های کاری، شامل فوق العاده نوبت کاری نمی‌شوند. در این نوع کارها و در طول هر ماه ۳۰ روزه ۱۰ شیفت کاری ۲۴ ساعته اتفاق می‌افتد.

۱- کارکرد ماهانه: اگر کل ۲۴ ساعت کارکرد در نظر گرفته شود کارکرد ماهانه معادل ۲۴۰ ساعت خواهد شد.

۲- اضافه کاری: به ساعات کاری مازاد بر ساعت کار موظفی (جدول ساعت کار موظفی) هر ماه (اختلاف ۲۴۰ ساعت کارکرد و ساعت کار قانونی هر ماه) اضافه کاری تعلق می‌گیرد.

۳- شب کاری: طبق ماده ۵۳ قانون کار به کارکرد از ساعت ۲۲ لغایت ۶ صبح روز بعد ساعات شب کاری گفته می‌شود. در طول هر شیفت ۲۴ ساعته، ۸ ساعت شب کاری اتفاق می افتد. بنابراین هر ماه ۸۰ ساعت شب کاری وجود دارد.

۴- جمعه کاری: اگر ساعت کاری کارگر به هر نحوی به ۲۴ ساعت از روز جمعه تلاقی داشته باشد جمعه کاری محسوب می شود. به عنوان مثال اگر ساعات کاری از ۷ صبح لغایت ۷ صبح روز بعد باشد و شیفت کاری کارگری از ساعت ۷ صبح پنج شنبه تا ۷ صبح روز جمعه باشد و یا از ۷ صبح روز جمعه لغایت ۷ صبح روز شنبه باشد، در هر دو حالت جمعه کاری اتفاق افتاده است.

در این حالت معمولا هر سه هفته یک بار روزهای کاری تکرار می‌شود. به این صورت که یک بار روز جمعه کار کامل است، هفته بعد پنج شنبه کار است که با صبح جمعه تلاقی دارد و در هفته سوم هم پنج شنبه و هم جمعه تعطیل است. بنابراین جمعه ها به صورت دو هفته جمعه کاری و یک هفته بدون جمعه کاری است. اگر طول ماه ۴ یا ۵ جمعه وجود داشته باشد حدود ۳ جمعه کاری اتفاق می افتد.

لازم به ذکر است جمعه کاری به صورت روز و تعدادی محاسبه می‌شود نه ساعتی. برای شیفتی که کل ۲۴ ساعت جمعه کار است و برای شیفتی که از پنج شنبه شروع شده و تنها ۷ ساعت از جمعه کار بوده شرایط جمعه کاری یکسان بوده و برای هر دو شیفت یک روز جمعه کاری تعلق می گیرد.

۵- محاسبه حقوق و مزایای کامل: پس از برآورد اضافه کاری، شب کاری و جمعه کاری به ترتیب توضیح داده شده به قسمت فیش حقوقی آنلاین کارتابان (سایت کارتاران/منو/محصولات/فیش حقوقی) وارد شده و در فیش حقوقی از نوع غیرنوبت کار اطلاعات را وارد نمایید تا ریز حقوق و مزایا محاسبه و به صورت آنلاین در اختیار شما قرار گیرد.نکته مهم: در صورتی که از ۲۴ ساعت شیفت حضور در سر کار، مدتی برای استراحت و غذا و غیر کاری در نظر گرفته شده باشد که کارفرما متعهد به لحاظ این مدت‌ها جزو ساعات کاری نشده باشد باید از ساعات کاری توضیح داده شده در قسمت ۱ و ۲ و ۳ کسر شود.