تعریف کارآموز در قانون کار
برای آشنایی با حقوق کارآموزان بهتر است پیش از هر چیز با تعریف قانونی این واژه آشنا شویم.
طبق قانون کار، فردی که به عنوان کارآموز شناخته می‌شود، دارای یکی از ویژگی‌های زیر است:
فقط برای فراگرفتن حرفه‌ای خاص، بازآموزی یا ارتقاء مهارت خود برای مدت معینی در مراکز کارآموزی و یا آموزشگاه‌های آزاد آموزش می‌بیند.
این افراد ممکن است کارگرانی باشند که مطابق توافق کتبی منعقد با کارفرما به مراکز کارآموزی معرفی می‌شوند و یا‌داوطلبانی باشند که شاغل نبوده و راساً به مراکز کارآموزی مراجعه می‌نمایند.
طبق قرارداد کارآموزی، به منظور فرا گرفتن حرفه‌ای خاص برای مدت معین (حداکثر سه سال) در کارگاهی معین، به کارآموزی توام با کار اشتغال دارد؛ مشروط بر آن که سن او بین ۱۵ تا ۱۸ سال باشد.
با توجه به تعاریف بالا، بسیاری از افرادی که با عنوان کارآموز در شرکت ها و موسسات تجاری استخدام می‌شوند، در واقع فاقد این عنوان می‌باشند.
حقوق کارآموزی چقدر است؟
ماده ۱۱۳ قانون کار با تشریح حقوق برخی از کاراموزان بیان می‌دارد:
کارگران شاغلی که طبق توافق کتبی منعقد با کارفرما به مراکز کارآموزی معرفی می‌شوند، از حقوق زیر برخوردار خواهند بود:
رابطه استخدامی کارگر در مدت کارآموزی از بین نمی‌رود و این مدت از هر نظر جزء سوابق کارگر به شمار می‌آید. (با توجه به این بند، دوره کارآموزی جزء سوابق بیمه تامین اجتماعی نیز محسوب می‌شود)
دستمزد کارگر در زمان کارآموزی از دستمزد ثابت و یا مزد مبنا کمتر نخواهد بود.
مزایای غیرنقدی، کمک‌ها و فوق‌العاده‌هایی که برای جبران هزینه‌های زندگی و مسئولیت‌های خانوادگی به کارگر اعطا می‌شود، در دوره کارآموزی نیز کماکان پرداخت خواهد شد.
در صورتی که کارفرما پیش از پایان مدت قرارداد، بدون دلیل موجه مانع ادامه کارآموزی شود و از این طریق خسارتی به کارگر وارد آید، کارگر می‌تواند به مراجع حل اختلاف مندرج در این قانون مراجعه نموده و خسارت خود را مطالبه نماید.
با توجه به مواردی که پیشتر گفته شد، حقوق افراد در دوره کارآموزی برابر با حقوق عادی آنان در محل کار خود است. همچنین مبلغ دستمزد این افراد نباید از حداقل دستمزد اداره کار در همان سال نیز کمتر باشد. علاوه بر این تمامی مزایایی که برای کارمندان دارای قرارداد کار در نظر گرفته شده است (مانند حق سنوات و پایه سنوات) شامل حال دوره کارآموزی نیز می‌باشد.
تفاوت کارآموز و کارمند
تمامی مطالبی که در این مقاله گفته شد، حاکی از عدم تفاوت حقوق افراد در دوران کارآموزی و کارمندی بود. با این اوصاف مهم‌ترین سوالی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که تفاوت کارآموز و کارمند چیست؟ پاسخ این سوال در ماده ۱۱۴ قانون کار ذکر شده است. طبق این ماده مهم‌ترین تفاوت دوران کارآموزی و کارمندی برای افراد شاغل به مورد زیر محدود می‌شود:
فرد کارآموز موظف است پس از اتمام دوره کارآموزی، حداقل دو برابر مدت زمان کاراموزی، در همان کارگاه به فعالیت خود ادامه دهد.
در واقع از آنجایی که کارآموز در مدت زمان کاراموزی خود آموزش های تئوری و عملی را دریافت کرده، موظف است به منظور جبران آموزش های دریافتی، مهارت خود را در مدت زمان بیشتری در همان محل به کار گیرد.
در صورتی که کارآموز پس از پایان کاراموزی حاضر به ادامه کار در کارگاه نباشد، کارفرما می‌تواند برای مطالبه خسارت مندرج در قرارداد کارآموزی به مراجع حل اختلاف مراجعه کرده و تقاضای دریافت خسارت نماید. همچنین این فرد نمی‌تواند برای دریافت بیمه بیکاری اقدام نماید.
قرارداد کارآموزی شامل چه مواردیست؟
هنگام تنظیم یک قرارداد کاراموزی باید موارد مختلفی را در متن قرارداد قید کرده و در نهایت به امضای کارفرما و کارگر رساند. این موارد عبارتند از:
مشخصات هر دو طرف قرارداد
سن کارآموز
تعهدات کارآموز و کارفرما
دستمزد کاراموز
مکان کارآموزی
مهارت یا شغلی که طبق استانداردهای تصویب شده، آموزش داده می‌شود.
شرایط فسخ قرارداد (در صورت لزوم)
سایر شروطی که بر خلاف قانون نباشد و طرفین ذکر آن را در قرارداد لازم بدانند.
