افرادی که دارای سابقه ترکیبی در مشاغل عادی و سخت و زیانآور هستند نیز مشمول این آئین نامه میشوند و با شرط سابقه ۱۵ ساله غیر متوالی که سابقه بیشتر از آن عادی محسوب میشود.یک حقوقدان اعلام کرد که سامانه وزارت کار روند تشخیص شغل سخت را الکترونیکی کرده اما بررسی نهایی همچنان با بازدید میدانی و رأی کمیسیون انجام میشود.
بررسی وضعیت مشاغل سخت و زیانآور، چگونگی تشخیص آنها و روند برخورداری شاغلان از بازنشستگی زودهنگام، از موضوعات همیشگی و پر چالش در حوزه حقوق کار است.
در همین رابطه، هوشنگ مقبولی، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری، با اشاره به ابعاد قانونی، ابهامات موجود و روند اجرایی تشخیص مشاغل سخت و زیانآور اظهار کرد:
هر کار و شغلی در جامعه بسته به محیط، موقعیت و ویژگیهای خاص آن، سختیهای ویژه خود را دارد؛ به همین دلیل تقسیمِ مشاغل به سخت و سهل اساساً وجود ندارد.
بر همین مبنا، در ساختار حقوق اداری کشور، مشاغل به دو دسته مشاغل در شرایط عادی و مشاغلی که از دسته اول سختتر هستند تقسیم شدهاند.مقبولی افزود:
در قوانین موجود صرفاً واژه مشاغل سخت مطرح شده و توضیح صریح و سریعی درباره ویژگیها و شرایط سخت بودن یک شغل ارائه نشده است. در ماده ۱ آئیننامه مشاغل سخت و زیانآور نیز تنها دو گروه مشاغل سخت و مشاغل زیانآور ذکر شده و مجموعهای از شرایط نسبی برای آنها پیشبینی شده است. عمده این شرایط به وضع، موقعیت، محیط و شکل انجام فعالیت مربوط میشود.
وی گفت: از نگاه قانون، اولویت تشخیص با وضعیت شاغل یا کارگر است و سپس شکل و محیط فعالیت بررسی میشود. به همین دلیل قانونگذار از تهیه فهرست مشخص برای مشاغل سخت خودداری کرده و تنها صفات و ویژگیهای آنها را بیان نموده و تصمیمگیری نهایی را به شرایط واقعی واگذار کرده است.
وی توضیح داد: بهعنوان مثال، کارگر معدنی که در تونلهای تنگ و تاریک و در عمق دهها متری زمین فعالیت میکند با کارگری که در معدن روباز کار میکند یکسان تلقی نمیشود.
مقبولی در بخش دیگری از گفتگو اظهار داشت: در حال حاضر، برای تعیین مشاغل سخت و زیانآور، سامانهای از سوی وزارت کار و رفاه اجتماعی پیشبینی شده تا افراد پیش از پایان دوره فعالیت و بازنشستگی در آن ثبتنام کنند و با ارائه مدارک، پرونده تشکیل دهند. پس از آن، موضوع طبق آئیننامه به کمیسیون مربوط ارجاع میشود.
وی ادامه داد: اعضای کمیسیون پس از بازدید از محل کار و بررسی وضعیت کاری فرد متقاضی، گزارش خود را ارائه میکنند و موضوع دوباره در کمیسیون مطرح میشود. سپس درباره سخت و زیانآور بودن شغل تصمیمگیری و نتیجه به متقاضی اعلام میشود.
این حقوقدان اظهار کرد: برابر مقررات حاضر، افراد دارای مشاغل سخت (بعد از تشخیص سخت و زیان آور بودن آنها توسط کمیسیون مذکور) با سابقه ۱۵ سال متوالی میتوانند بازنشست شوند افرادی که دارای سابقه ترکیبی در مشاغل عادی و سخت و زیانآور هستند نیز مشمول این آئین نامه میشوند و با شرط سابقه ۱۵ ساله غیر متوالی که سابقه بیشتر از آن عادی محسوب میشود با طرح و تصویب کمیسیون مربوطه میتوانند از مزایای بازنشستگی زود هنگام این آئین نامه برخوردار شوند.
مزایای بازنشستگی؛ مشابه سایر بازنشستگان با برخی استثنائات
مقبولی در پایان گفت: این افراد بهصورت زودهنگام بازنشسته شده و از تمام مزایای سایر بازنشستگان برخوردار میشوند، هرچند این موضوع دارای استثنائات و نکات خاصی است که در قوانین و آئیننامهها پیشبینی شده است.
